среда, 25 марта 2015 г.

Каб квітнела Грушаўка

У праектах, якія рэалізуе Арт-суполка імя Тадэвуша Рэйтана, могуць паўдзельнічаць суайчыннікі з замежжа Чытачы ведаюць пра імпрэзы, якія ладзіць наша арт-суполка ў вёсцы Грушаўка Ляхавіцкага раёна, у родавай сядзібе Рэйтанаў. Праводзім суботнікі, фестывалі. Нам не хацелася б, каб гэтая сядзіба стала нечай уласнасцю. Захаванне духоўнай і матэрыяльнай спадчыны — святы абавязак усіх, хто адчувае сябе сынам, дачкою Бацькаўшчыны. Мы ж мяркуем, што ключавыя, статусныя аб’екты павінны заставацца выключна ў дзяржаўнай уласнасці. Гэта справа гонару і прэстыжу незалежнай дзяржавы. Фінансавыя ўкладанні ў такія аб’екты дадуць з часам адметны прыбытак: створаць апірышча пад нагамі тым, хто шукае сэнсу жыцця, сферы пракладання сіл.

Грушаўка ж — тое месца, што ажыўляе даўнюю гісторыю беларускай дзяржаўнасці, паядноўвае народ, дае прыклад вернасці высокім ідэалам і любові да Айчыны. Звяртаемся да ўсіх з прапановай: далучайцеся да імпрэзаў. Прыязджайце на Грушаўскія фэсты. Верым, з часам дзяржава возьме пад апеку Комплекс у Грушаўцы, але і ўсім нам трэба яго падымаць. Сядзіба вартая таго, каб культурнае, гаспадарчае жыццё вярнулася ў яе сцены. Плануем ладзіць там экспазіцыі: распавядаць пра гісторыю Беларусі, роду Рэйтанаў, абуджаць рамантычныя струны ў нашых душах. Грушаўка, верым, стане па значнасці на адзін узровень з Нясвіжам і Мірам, Косава, Ружанамі — але зберажэ сваю ўтульнасць. З вяртаннем сядзібе жыцця зменяцца і агульныя абрысы наваколля.

Такое магчыма ў Дзяржаўным гістарычна-культурным цэнтры “Грушаўка”, Зьміцер Юркевіч, арт-суполка імя Тадэвуша Рэйтана

Читать статью полностью на портале «СБ»: http://tv.sb.by/roznae/article/kab-kv-tnela-grusha-ka.html

“Забытыя імёны герояў: культурныя стратэгіі і практыка вяртання”

24 сакавіка, у апошні дзень выставы ў Нацыянальнай Бібліятэцы, у рэдакцыі газэты “Культура” быў праведзены круглы стол “па тэме “Забытыя імёны герояў: культурныя стратэгіі і практыка вяртання”, прымеркаваным да выстаўкі “Тадэвуш RE:turn" у Нацыянальнай бібліятэцы. У рамках сустрэчы былі абмеркаваны тыя рэальныя магчымасці, якія мае ў цяперашні момант дзяржава і грамадства па ўвекавечванні памяці выбітных постацяў беларускай гісторыі.Прынамсі адным з вынікаў круглага стала будзе вялікая публікая ў “Культуры”.

Удзел у працяглай і насычанай эмоцыямі падзеі бралі:

Вядучыя -Ілля Свірын і Кастусь Антановіч – журналісты газеты “Культура”. Сябры Арт-суполцы.

Іван Сацункевіч – гісторык, прадстаўнік тапанімічнай камісіі па найменаванню і перайменаванню вуліцаў г.Менску пры Менгарвыканкаме

Уладзімір Арлоў- кінарэжысер, пісьменнік. Сябра Арт-суполцы.

Алесь Суша – гісторык, намеснік дырэктара Нацыянальнай Бібліятэцы Беларусі

Алесь Жлутка –філолаг (лацініст), гісторык . Інстытут Гісторыі РБ. Сябра Арт-суполцы.

Алесь Родзін – мастак жывапісец, сузаснавальнік Арт-суполцы, супракуратар фестывалю “ДАХ”.

Віктар Скарабагатаў – оперны спявак, выкладчык, музыказнаўца ,кіраўнік “Беларускай капэлы”

Дыяна Трысцень – намеснік старшыні Ляхавіцкага райвыканкама

Наталля Скрыпнік- метадыст па ахове гісторыка-культурнай спадчыны Ляхавіцкага райвыканкама

Зьміцер Юркевіч – дасьледчык “рэйтаназнаўца”, заснавальнік Арт-суполцы , супракуратар фестываля “ДАХ”.
Алена Прохарава- харэограф, сяюра Арт-суполцы
Кацярына Маркевіч -дызайнер, сябра арт-суполцы

Аб выніках , як і заяўлена ў прадмове чытачы змогуць даведацца ў бліжэйшых нумарах “Культуры”.

Здымкі : Кацярына Маркевіч

Памяці Тадэвуша Рэйтана

"Краязнаўчая газета"

Памяці Тадэвуша Рэйтана

http://bfk.by/?p=1559

Напярэдадні заканчэння выстаўкі

У Нацыянальнай бібліятэцы Беларусі працуе выстаўка «Тадэвуш Rе:turn». Яна размясцілася ў дзвюх залах: у галерэях «Лабірынт» і «Атрыум» (пад час мантажу экспазіцыі атрымала назву «Барбакан» за сваё падабенства з тыпам абарончага збудавання).

Экспазіцыя падзеленая на дзве часткі. У «Лабірынце» змясціліся творы, прысвечаныя яркім старонкам з жыцця Т. Рэйтана, гісторыі роду, а таксама найбольш вядомым прадстаўнікам і сваякам Рэйтанаў: С. Манюшку і Я. Наркевічу-Ёдку. Асобна былі прадстаўленыя графічныя і жывапісныя творы Н. Орды, В. Маркаўца, Р. Сітніцы, А. і П. Шарыпаў, У. Басалыгі, З. і Н. Шапавалавых, С. Бадак, А. Лабкоўскага, М. Купавы, Р. Батальёнка. Іх творы, прысвечаныя рыцарам і помнікам старасветчыны, краявідам і памятным мясцінам нашай Бацькаўшчыны, як нельга лепей падыходзілі па духу графічным творам Алеся Родзіна з серыі «Род Рэйтанаў. Асобы. Падзеі» (гістарычны кансультант – аўтар гэтых радкоў). Варта адзначыць, што некаторыя з працаў былі створаныя ў Грушаўцы Ляхавіцкага раёна пад час мінулых пленэраў.Чытаць далей…

Экспазіцыя «Атрыума» прадстаўляе падзеі надзвычайнага сейма Рэспублікі Абодвух Народаў – ВКЛ і Польшчы, які пачаўся 19 красавіка 1773 г. На палотнах А. Родзіна знайшлося месца ўсім галоўным дзейным асобам: як сапраўдным героям Т. Рэйтану, С. Корсаку, С. Багушэвічу-Мінькоўскаму, так і іх апанентам – А. Паніньскаму і яго прыхільнікам. Тыя першыя дні сейма былі адноўленыя мастакамі на падставе дыярыўшаў, якія вялі некаторыя з прысутных на сейме ўраднікаў. Таму, калі адняць ад іх трошкі творчага пошуку, то працы могуць лічыцца «жывымі ілюстрацыямі і дакументальнымі сведчаннямі эпохі».

Тут жа змешчаныя фотаздымкі А. Ясінскай і К. Булас, зробленыя ў Грушаўцы пад час здымак дакументальнага фільма «Аліна Рэйтан. Апошняя з роду» (рэжысёр А. Ясінская).

Асобным блокам былі размешчаныя рэпрадукцыі выяваў Т. Рэйтана, створаныя мастакамі ХІХ і ХХ стст. Ф. Смуглевічам, У. Барвіцкім і інш. Знайшлося тут месца і самаму знакамітаму твору Яна Матэйкі – «Рэйтан на сейме 1773 года».

Намаганнямі супрацоўнікаў бібліятэкі і Арт-суполкі быў зроблены і літаратурны блок выстаўкі. Гледачам былі прадэманстраваныя ледзь не ўсе творы, прама ці ўскосна датычныя асобы Т. Рэйтана. Старыя кнігі Станіслава Рэйтана і Ганны Герычовай (пляменнікаў Тадэвуша), Г. Жавускага, А. Міцкевіча, Я. Шуйскага, Л. Вегнера, В. Канчынскай і творы-артыкулы нашых сучаснікаў У. Емельянчыка, А. Марцыновіча, М. Турыянскага, С. Чарановіча і інш. Тут жа былі прадстаўленыя і вынікі дзейнасці Арт-суполкі – артыкулы, календары ды інш.

Літаратурныя творы, сабраныя намі за тры гады пошуку, з’яўляюцца каменем «першапачатковага фонду» мемарыяльнага музея Т. Рэйтана, які (такая думка гучала пад час адкрыцця з вуснаў усіх выступоўцаў) павінен паўстаць у радавой сядзібе Рэйтанаў у в. Грушаўка.

На думку многіх наведнікаў выстаўка аказалася вельмі насычанай і змястоўнай. Намеснік дырэктара бібліятэкі А. Суша выказаў думку, што яна ці не самая цікавая з тых выставак, што апошнім часам адбыліся ў НББ. А тое, што яна праходзіць без асаблівай увагі нашых СМІ, насамрэч, вельмі станоўчы факт. Гэта адлюстроўвае сапраўдны стан рэчаў з гістарычнай памяццю аб Т. Рэйтане. А значыць, нам яшчэ рана складваць рукі. Наперадзе ў нашай суполкі шмат «тых палёў, якія не перайсці» на шляху да вяртання Рэйтана да роднага ганка. Наступны значны праект распачнецца ў чэрвені, калі ў сталічным Палацы мастацтва пройдзе фестываль «Дах-XXVIII. Рэйтан». Карыстаючыся нагодаю, запрашаем да ўдзелу! Тым жа, хто зацікавіўся выстаўкай, скажу, што паглядзець яе можна да 24 сакавіка.

Зміцер ЮРКЕВІЧ, Арт-суполка імя Тадэвуша Рэйтана

Скарыстаныя фотаздымкі М. Гаравога і аўтара

Арыенціроўка на Арт-суполку на 2015 год

З мэтай папулярызацыі імёнаў і ўшанавання памяці Герояў Надзвычайнага сойму Рэспублікі Абодвух Народаў, які адбыўся 242 гады таму (распачаўся 19 красавіка 1773 годзе)– ліцьвінаў-беларусаў Тадэвуша Рэйтана, Самойлы Корсака, Станіслава Багушэвіча-Мінькоўскага , а таксама іх знакамітых сваякоў, Арт-суполка запланавала шэраг мерапрыемстваў, якія ўжо адбыліся , або яшчэ наперадзе.

1. У гэты юбілейны год , нагадаю, што дзякуючы інфармацыі, якую нам пашанцавала адкрыць, у гэтым годзе мы святкуем 275-ю гадавіну з Дня нараджэння Тадэвуша Рэйтана (1740 -1780). Разам з тым , 270-ю з Дня нараджэння Самойлы Корсака (1745-пасля 1812).

1. Буйная мастацкая выстава “Тадэвуш Re:turn” (15 студзеня-24 сакавіка) у Нацыянальнай Бібліятэцы Беларусі, Менск

2. 2. Удзел у праграме Мікалая Паграноўскага на Радыё-культура, прысвечанага выставе, ушанаванню памяці нашых Нацыянальных Герояў – Т.Рэйтана, С.Корсака , а таксама дзейнасці Арт-суполцы. 12 сакавіка .

3. 3. У 242-ю гадавіну Наваградскага сойміку, які абраў Т.Рэйтана і С.Корсака пасламі на Надзвычайны сойм Рэспублікі Абодвух Народаў 1773-75 гг. , была праведзена імпрэза сумесна з Гісторыка –краязнаўчым музэем г.Наваградка. Былі намацаны далейшыя кропкі супрацоўніцтва паміж музэямі Наваградка і Арт-суполкай.

Удзел бралі: З.Юркевіч і А.Родзін ,А. Прохарава і К.Маркевіч (Арт-суполка) ,й сябра суполцы -У.Арлоў (кінарэжысер, пісьменнік).

Былі прадэманстраваны дакументальныя стужцы: “Аліна Рэйтан. Апошняя з роду” (рэж. А.Ясінская), “Тадэвуш Рэйтан.Беларускі Дон-Кіхот” (рэж.У.Бакун, АНТ). Прагучалі маналогі выступоўцаў , за якімі наступствавалі дыскусіі.

4. 4. 24 сакавіка, у апошні дзень выставы ў Нацыянальнай Бібліятэцы, у рэдакцыі газэты “Культура” быў праведзены круглы стол “па тэме “Забытыя імёны герояў: культурныя стратэгіі і практыка вяртання”, прымеркаваным да выстаўкі “Тадэвуш RE:turn" у Нацыянальнай бібліятэцы. У рамках сустрэчы былі абмеркаваны тыя рэальныя магчымасці, якія мае ў цяперашні момант дзяржава і грамадства па ўвекавечванні памяці выбітных постацяў беларускай гісторыі. Прынамсі адным з вынікаў круглага стала будзе вялікая публікая ў “Культуры”.

Удзел у працяглай і насычанай эмоцыямі падзеі бралі:

Вядучыя -Ілля Свірын і Кастусь Антановіч – журналісты газеты “Культура”. Сябры Арт-суполцы.

Уладзімір Арлоў- кінарэжысер, пісьменнік. Сябра Арт-суполцы.

Алесь Суша – гісторык, намеснік дырэктара Нацыянальнай Бібліятэцы Беларусі

Алесь Жлутка –філолаг (лацініст), гісторык . Інстытут Гісторыі РБ. Сябра Арт-суполцы.

Алесь Родзін – мастак жывапісец, сузаснавальнік Арт-суполцы, супракуратар фестывалю “ДАХ”.

Віктар Скарабагатаў – оперны спявак, выкладчык, музыказнаўца ,кіраўнік “Беларускай капэлы”

Дыяна Трысцень – намеснік старшыні Ляхавіцкага райвыканкама

Наталля Скрыпнік- метадыст па ахове гісторыка-культурнай спадчыны Ляхавіцкага райвыканкама

Аб выніках , як і заяўлена ў прадмове чытачы змогуць даведацца ў бліжэйшых нумарах “Культуры”.

5. У Дзень Рэспубліканскага суботніка, які ў гэты год амаль супаў з гадавінай варшаўскага сойму, Героямі якога і сталі нашы землякі, ізноў (у трэцці раз) едзем у Грушаўцу на ..суботнік. Як вядома, у гэты самы дзень Ляхавіцкі райвыканкам праводзіць буйны суботнік ( у другі раз) на тэрыторыі сядзібнага комплексу там жа. Аб’яднаем высілкі.

Запрашаем усіх цікаўных далучыцца!

6. 5. З 29 траўня , у “Пружанскім палацыку” (г.Пружаны) праводзім фестываль “Рэха-Даху” –ІІІ “"Вольныя духам - Вялікалітвы сыны" . Запрашаем далучацца мастакоў, фатографаў з Берасцейшчыны і іншых рэгіёнаў .

7. 6. У самым пачатку чэрвеня –маленькі мастацкі пленэр у Грушаўцы. Вынікі працы якога будуць прадэманстраваны пад час наступнай імпрэзы.

8. 7. 15 чэрвеня-1 ліпеня , у менскім Палацы Мастацтва сумесна з БСМ праводзім фестываль ДАХ-XXVIII “ РЭЙТАН”. ДАХ будзе функцыяніраваць у звычаным для Палаца рэжыме – з штодзённымі мерапрыемствамі (канцэрты і г.д.). Таму, запрашаюцца ўсе і ўсе.

9. 8. У жніўні плануецца фестываль ДАХ-XXIX у Грушаўцы.

а таксама невялічкая імпрэза ў Івянцы,горадзе, блізу якога нарадзіўся, жыў і дзе знайшоў свой апошні спачын Станіслаў Багушэвіч-Мінькоўскі (1751?- 1817 -1819??), паплечнік Тадэвуша Рэйтана і Самойлы Корсака па сойму. Правядзенне мерапрыемства плануецца на базе гісторыка-краязнаўчага музэя. Мэта – паспрыяць ушанаванню памяці С.Багушэвіча на яго Малой Бацькаўшчыне.

А далей-будзе далей.