четверг, 27 апреля 2017 г.

28.04.2017 - VІ навукова-краязнаўчая канферэнцыя “Пружанскі дыярыуш”

Заўтра бярэм ўдзел у канферэнцыі.

Тэма - "Сваяцка-роднасныя сувязі родаў Рэйтанаў, касьцюшкаў і Дамейкаў".



“Пружанскі дыярыуш”

Здымак Музей-сядзіба "Пружанскі палацык"

VІ навукова-краязнаўчая канферэнцыя

Тэрыторыя Пружаншчыны разам з іншымі землямі сучаснага беларуска-польска-украінскага памежжа – гэта своеасаблiвы гісторыка-культурны і прыродна-геаграфічны рэгіён. Ён звязаны з многімі гераічнымі і трагічнымі падзеямі мінулага, а таксама імёнамі шэрагу асоб, якія ўнеслі пэўны ўклад у гісторыю, культуру, навуку, грамадска-палітычнае жыццё не толькі Беларусі, але і іншых краін і народаў свету. 
З часоў свайго заснавання мэтанакіраваную работу па зборы і захаванні матэрыяльнай і духоўнай спадчыны малой радзімы вядзе “Музей-сядзіба Пружанскі палацык”. Музей таксама працуе ў накірунку назапашвання звестак аб мінуўшчыне і сучаснасці і іх асвятленні для шырокага кола грамадскасці. Навуковыя супрацоўнікі установы маюць даволі разнастайную тэматыку даследаванняў. Музей цесна супрацоўнічае з краязнаўцамі і навукоўцамі ў галіне вывучэння спадчыны раёна.
З 2012 г. у музеі-сядзібе штогод праводзяцца навукова-краязнаўчыя канферэнцыі, ужо выдадзена 4 зборнікі дакладаў: “Заходнебеларускі рэгіён у паўстаннні 1863 – 1864 гг.” (Брэст, 2013), “Падзеі Першай сусветнай вайны ў лёсе Заходняй Беларусі” (Брэст, 2014), “Імя ў гісторыі: Заходнепалескі рэгіён” (Брэст, 2016), “Белавежжа: мінулае і сучаснасць” (Брэст, 2016).
З 2017 г. канферэнцыя атрымала пастаянную назву “Пружанскі дыяруш” і будзе далей садзейнічаць вывучэнне самых розных бакоў жыцця роднага краю.
Трэба адзначыць, што на сённяшні дзень даволі вялікае кола навукоўцаў і краязнаўцаў займаецца вывучэннем гістарычных падзей, культурнага жыцця, навакольнага асяроддзя, дзейнасці знакамітых асоб. Таму ёсць неабходнасць абагульнення матэрыялаў навуковых і краязнаўчых даследаванняў з мэтай найбольш поўнага і аб’ектыўнага асвятлення жыцця Пружаншчыны і суседніх тэрыторый ў розныя эпохі і перыяды, а таксама вызначэння далейшых накірункаў ў справе вывучэння ўзгаданага рэгіёну.
На VІ-й навукова-краязнаўчай канферэнцыі “Пружанскі дыяруш” у “Музеі-сядзібе Пружанскі палацык” тэматыка дакладаў не абмяжоўваецца пэўным перыядам ці накірункам даследаванняў. Да разгляду прымаюцца навуковыя работы, аб’ектам вывучэння ў якіх з’яўляецца рэгіён беларуска-польска-украінскага памежжа.
Прыярытэт пры адборы дакладаў на канферэнцыю аддаецца тэмам, звязаным з Пружаншчынай і суседнімі тэрыторыямі. Сярод юбілейных і памятных дат, якія звязаны з Пружаншчынай магчыма адзначыць:
- 205 год з дня нарадэння Ю.І. Крашэўскага;
- 160 год з дня нараджэння П.М. Жуковіча;
- 125 год з дня нараджэння Р.Р. Шырмы;
- 125 год з дня нараджэння А. Дзяконскага;
- 120 год з дня нараджэння К.С. Львовай;
- 115 год з дня нараджэння Я. Хвораста;
- 80 год з дня нараджэння М.С. Купрэева;
- 400 год Троіцкаму касцёлу ў Ружанах;
- 380 год з часоў набыцця Магдэбургскага права Ружанамі;
- 225 год зацвяржэнню герба Шарашова;
- 205 год Гарадзечненскай бітвы;
- 95 год з дня адкрыцця Пружанскай гімназіі імя А. Міцевіча і інш.

Па выніках навукова-краязнаўчай канферэнцыі будзе выданы навуковы зборнік дакладаў.

Праблемы для абмеркавання:

 Гістарычнае мінулае рэгіёну: ад старажытнасці да сучаснасці;
 Помнікі гісторыка-культурнай спадчыны;
 Страчаная спадчына;
 Асоба ў гісторыі і культуры: славутыя і забытыя імёны;
 Гісторыя сям’і ў гісторыі краіны;
 Літаратурная і мастацкая спадчына;
 Моўныя і этнічныя асаблівасці;
 Народныя майстры: імёны, традыцыі, школы;
 Рамёствы і промыслы;
 Этнаграфічная спадчына;
 Рэлігійнае краязнаўства;
 Турыстычны патэнцыял рэгіёну;
 Геаграфічныя асаблівасці рэгіёну;
 Біялагічная разнастайнасць;
 Карысныя выкапні і прыродныя рэсурсы;
 Ахова прыроды;
 Белавежская пушча: мінулае і сучаснасць;
 Развіццё адукацыйнай справы;
 Сістэма аховы здароўя;
 Ваеннае мінулае;
 Будаўніцтва і камунікацыі;
 Эканоміка рэгіёну: праблемы і перспектывы;
 Спартыўныя дасягненні і інш.

Час правядзення канферэнцыі: 28 красавіка 2017 г.

Месца правядзення канферэнцыі – г. Пружаны, ДУК “Музей-сядзіба Пружанскі палацык”.
Заяўкі на ўдзел у канферэнцыі прымаюцца па 3 красавіка. Тэксты дакладаў па 9 красавіка 2017 г. Аргкамітэт пакідае за сабой права адбору заяў на ўдзел у канферэнцыі і тэкстаў дакладаў! Пацвярджэнне аб удзеле ў канферэнцыі будзе даслана да 13 красавіка 2017 г.
У заяўке паведамляецца імя, імя па бацьку і прозвішча дакладчыка, навуковая ступень і званне, пасада, назва даклада, назва ўстановы, якую ён прадстаўляе, адрас (хатні ці ўстановы) і кантакты.
Патрабаванні да тэкстаў дакладаў: электронны варыянт не болей за 20 тыс. знакаў, спасылкі пастаронкавыя, нумарацыя спасылак на кожнай старонцы. Абавязкова – пазначыць УДК і ББК!
Рабочыя мовы канферэнцыі: беларуская, руская, украінская, польская.
Заяўкі на ўдзел у канферэнцыі прымаюцца па электроннай пошце (заяўка.doc: http://museum.pruzhany.by/wp-content/uploads/2017/03/Заяўка-на-канферэнцыю-2017-Пружанскі-палацык.doc)
Кантакт: Зялевіч Юрый Сяргеевіч,
225133, г. Пружаны, вул. Савецкая, 50,
Тэл. (016) 329-03-06,
маб. +375333711342 (МТС),
тэл/факс (016) 322-18-96
е-mail: palacyk(малпа)tut.by

Праезд і харчаванне аплочваецца ўдзельнікамі канферэнцыі.

Аргкамітэт

Інфаліст. pdf
http://museum.pruzhany.by/wp-content/uploads/2017/03/Інфаліст-канферэнцыі-ПРУЖАНЫ-28.04.2017.pdf


https://www.facebook.com/events/357921034602738/

понедельник, 24 апреля 2017 г.

Шляхам Тадэвуша Рэйтана -3 (частка ІІ - Каўпеніца- Наваградак)



Ад печы гасьціннай хаты гаспадара Алеся Мачульскага рушылі ў бок Наваградка.  За плячыма суботнік у Грушаўцы, Сачыўкі Ігната Дамейкі, і заплечнік са "Сцягам брыгады". Другая частка менска-баранавіцкае залогі -спсп. Алесь Родзін, Зьдіслаў Сіцька (краязнавец, ураджэнец Пашкоўцаў), Алена Прохарава  ехалі на Наваградак на аўто сп.Уладзіміра Варанца (рэстаўратара, ураджэнца Пашкоўцаў).
Пашкоўцы-вёска у 1 км. ад Грушаўкі, малой радзімы Тадэвуша Рэйтана . Амаль 240 год належала  Рэйтанам.

Вёска Каўпеніца, а дакладней фальварак (быў бочач з вёскай), слядоў якога не засталося 9зараз там калгасная ферма) - месца , шчыльна знітаванае з продкамі Ігната Дамейкі. Тут нарадзіліся  ягоныя дзядзькі і цёткі. А пасьля таго, як дзяды Ігната (не Дамейкі), перабраліся ў Сачыўкі, тут аднойчы, пабраліся шлюбам дзяды (па маці), нашага вядомага кампазітара  Станіслава Манюшкі (!). Такі цікавы факт мусіць надаць баранавіцкай краязнаўчае палітры новых фарбаў! :)

Аўтобус, на які мы рушылі, як аказалася тут не спыняецца, што пахавальных рэхам магло прагучаць над труной Наваградскага сойміку. Часу было вобмаль. 

Але, аўтаспын, у якім намазоліў руку Алесь Мачульскі, быў пасьпяховым. Нас давязлі да Стваловічаў, куды вельмі хацелася ў гэты дзень патрапіць. І, (гэта знак!) . дзьверы былога мальтыйскага касьцёла былі адчыненыя, упершыню за некалькі год, якія я вандрую гэтым шляхам. Гэты касцёл важны для нас тым, што тут,у 1639 г.,  згодна з К.Нясецкім, быў пахаваны першы з прадстаўнікоў вялікалітоўскай галіны Рэйтанаў.  Недзе там, пад нагамі праваслаўнага святара, за алтаром, у лёхах ларэтанскай капліцы мальтыйскіх рыцараў, спіць вечным сном прапрадзед Тадэвуша Рэйтана.
















Свіцязь


Валеўка,1 км. на захад (за прыпынкам) ад якой знаходзіцца былы маёнтак Чомбраў, месца дзе жыў шляхціч Мацей Маеўскі і ягоная дачка, Барбара, маці Адама Міцкевіча.



Гародня беларускую мову не ўхваляе?


Спадчына часоў польскай акупацыі зямель БНР



     Сапраўдны Наваградак




                                                   Былы касцёл францішканаў.


Помнік Леніну, на месца, на якім раней стаяў палац Радзівілаў


сустрэча ўсіх ўдзельнікаў імпрэзы пад мурамі мастацкай галерэі мастака Кастуся Качана



Працы ў ніжнім раду-  шматпакутнае гумно ў Грушаўцы. Пленэрныя працы Кастуся Качана.





Імпрэзу "Наваградскі соймік -2" адкрыў сам гаспадар майстэрні - Кастусь Качан, які прадставіў удзельнікаў і запрасіў першых выступоўцаў, арганізатараў імпрэзы - Зьмітра Юркевіча  і Алеся Родзіна.   Як і пад час "НС-1", які год таму прайшоў у наваградскім гісторыка краязнаўчым музеі, імпрэза праходзіла на тле прац з шэрагу "Род Рэйтанаў. Асобы.Падзеі". 







Пасьля прастранных прамоваў арганізатараў імпрэзы, сп.Зьдіслаў Сіцька распавёў некаторыя цікавыя моманты, якія датычыліся гісторыі Пашкоўцы-Грушаўка ў гарызантальным разрэзе.
даволе цікава было паслухаць пра тое. ад чалавека, які бачыў апошніх, даваенных уладальнікаў рэйтанаўскага гнязда.


Нажаль, на здымках не аказалася выступоўцаў - Уладзіміра Варанца, які таксама закрануў гісторыю той мясцовасьці. у прыватнасці, згадаўшы  вядомага персанажа кнігі "Кніга памяць Ляхавіцкага раёна"  - Кірыла Арлоўскага ;
Алеся Мачульскага, распавёўшага пра свае дачыненне да дзейнасьці Арт-суполкі.
А таксама, сп. Алены Прохаравай, якая запрасіла ўсіх прысутных прыехаць на наш фэст "ДАХ" у Грушаўку, і станцаваць "Паланэз". 





Пасьля афіцыйнай часткі, ураджэнец Наваградка, сябра нашае супоцы Арцём Быстрык, выканаў свой новы альбом "13 songs" (вершы беларускіх паэтаў ХХ ст. пад гітарны акампанемент).




Завітаў на імпрэзу і дырэктар музея Адама Міцкевіча   сп. Мікалай Гайба. На вялікі жаль, не на асноўную, гістарычную частку. 

Усе удзельнікі і госьці імпрэзы атрымалі на памяць аб падзеі наш новы календар, з выявай Тадэвуша Рэйтана (маст. Павал Татарнікаў).


Пад час падрыхтоўцы да паказа дакументальнай стужцы "Грушаўскія дахі" рэж. Алены Ясінскай, удалося трохі паблукаць па майстэрні сп. Кастуся Качана.


                                            Накшталт неўдалага аўтапартрэта .









Пасьля афіцыйнай часткі госьці былі запрошаныя на гарбатакаву ў адмысловае памяшканне, дзе гаспадары ўдала перадалі гасцінны дух старой  беларускай шляхецкай сядзібы. Госці і гаспадары абменьваліся думкамі і прагназавалі планы далейшага супрацоўніцтва.


Спадар Алесь Родзін нешта піша ў кнізе "водгукаў"



Калі будзеце ў Наваградку, абавязкова завітайце да спадароў Кастуся і Жанны Качан!




Вядома, што соймік 1773 года , які быў праведзены 22 сакавіка, адбыўся тут , на замкавай гары.
Наш соймік быў меньш людны, але ня меньш маляўнічы!











Апошнія гукі ... Паланэз



спадар Кастусь і Грушаўка



Разьвітанне!


Вітанне і разьвітанне з роднымі Баранавічамі, тымі, хто у кадры спсп.ю А.Родзін, З.Сіцька, З.Юркевіч,  і па-за кадрам (сп. Алена Прохарава) 




Выказваем шчырую падзяку гаспадарам галерэі - спсп. Кастусю і Жанне Качанам, за цёплы прыём, выдатную атмасферу, дапамогу ў правядзенні імпрэзы!  А таксама тым з наваградцаў, хто дапамог у правядзенні імпрэзы і тым, хто быў на ёй!  Перш за ўсё - сп. Наталльлі Клок. настаўніцы інфарматыкі ў  школе №2 (г.Наваградак).

Спадзяюся, што гэта не апошняя сумесная імпрэза, балазе, месца само спрыяе вярнуцца ў гасьцінныя муры!


Зьміцер Юркевіч
24.04.2017