"Дзень" нараджэння Тадэвуша Рэйтана - 28 кастрычніка!

Сёння ў каталікоў свята ў гонар Юды-Тадэвуша!

Здаралася, што дзецям, якія нараджаліся наконадні, у дзень, або цягам некалькіх дзён пасля свята, давалі імя Тадэвуш.
Таму, мяркуючы па ўсяму, сваё імя Тадэвуш Рэйтан атрымаў у гонар менавіта гэтага нябеснага заступніка тых, хто бярэцца за невырашальную справу.  

Неўзабаве пасля нараджэння, хлопчык моцна захварэў, таму моцна заклапочаны здароў'ем першанца, галоўнага спадкаемца бацькі, дамінік Рэйтан звяртаецца да свайго патрона і сябры, князя Міхала Радзівіла "Рыбанькі" лістом на лаціне (відаць, каб надаць урачыстасці звароту). Просьба была простай. Дамінік Радзівіл пытаўся ў дасьведчаннага на той час ў бацькоўстве князя, якімі лекамі можна пазбавіць сына ад пакутаў.

Прыдворны радзівілаўскі лекар Ян Малер, хоць і немец, але незадарма еў беларускі хлеб. Лекі, якія ён параіў Рэйтанам спрацавалі.

Праз 32 гады, імя "Ліцьвіна Тадэвуша Рэйтана", пасла ад Наваградскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага, стане вядомым ўсёй Еўропе і нават, сягне за Атлантычны акіян!

Праз год 150 пра яго пачнуць забываць на радзіме. У 1959-61 гг.адзіны пісьменнік, які наважыцца згадаць яго імя ў сваіх творах -Уладзімір Караткевіч!

Але, праз 240 год ад тых трагічных падзей, якія зрабілі імя Рэйтана сінонімам слова "Патрыятызм", нарэшце, Герой "вярнуўся" на Бацькаўшчыну!

Прызнанне адбылося і на дзяржаўным узроўні. Пакуль асцярожнае. Бо, міфалогія, рупліва створаная за стагоддзі, кардонным "мурам" стаіць паміж Рэйтанам і Беларуссю. І "мур" гэта мусіць, як Карфаген, пасці!

Запрашаю ўсіх тых, хто шануе памяць Тадэвуша Рэйтана, згадаць сёння яго імя добрым словам. Ды, узняць угару кубак кавы ці гарбаты, салютуючы -"Vivat!"


 Фрагмент карціны Яна Матэйкі "Тадэвуш Рэйтан на Варшаўскім сойме 1773 года" (1866)

"Варыяцыі на тэму Грушаўкі"

Гісторыя  макета сядзібы роду Рэйтанаў  пачалася ў траўні 2017 года. Роўна праз год, як і планавалася, адбылася першая  прэзентацыя.

Кароткая справаздача з прэзентацыі https://reyten.blogspot.com/2018/05/75.html

Не так даўно, макет сядзібы, быў урачыста перададзены прадстаўнікам кіраўніцтва Ляхавіцкага раёна. Як гэта было распавёў "Ляхавіцкі веснік".

http://www.lves.by/?p=64190

Варыяцыі на тэму Грушаўкі

 16/10/2018 215 redakcyja  0 Comment

Пра гэты палацава-паркавы ансамбль так і хочацца сказаць: наша Грушаўка – натхненне, наша Грушаўка – муза. Вабіць падзеямі даўніх часоў, людзьмі, што там гаспадарылі, жылі, гасцявалі, якія ў пэўным сэнсе стваралі гісторыю. Вабяць гэтыя мясціны велічнасцю, незвычайнымі канструкцыямі, складанасцю і ўнікальнасцю архітэктурных формаў. Проста вабяць, проста прыцягваюць да сябе людзей нібы магнітам.
Цяпер наша Грушаўка, няхай і ў зменшаным памеры, але такая, якую маляваў Напалеон Орда, якую здымалі стагоддзе назад, з’явілася ў аб’ёмным фармаце. Шыкоўны падарунак – макет-рэканструкцыю сядзібна-паркавага ансамбля – наш раён атрымаў ад выпускніцы мінскай гімназіі №75 Марыі Краўцовай. У мінулую сераду ва ўрачыстай абстаноўцы ў сталіцы яго ўручылі прадстаўнікам ляхавіцкай дэлегацыі. І ў той жа дзень ён быў дастаўлены ў наш раён.

Але ўсё ж хочацца пачаць спачатку. Акрамя праграмных дысцыплін, гімназісты вывучаюць і прадметы мастацкага накірунку. Літаральна кожны паверх школы ўпрыгожаны работамі юных талентаў – ад карцін, кампазіцый з паперы, сувеніраў з саломы да макетаў старажытных будынкаў (што здзівіла, многія з іх проста вісяць на сценах).
З 2000 года тут ажыццяўляецца дабрачынны рэспубліканскі праект «Нам засталася спадчына». Разам з навучэнцамі яго кіраўнік, выкладчык выяўленчага мастацтва гімназіі Таццяна Вайтэнка займаюцца аднаўленнем поўнасцю або часткова згубленых гісторыка-архітэктурных помнікаў і ўвасабленнем іх у макет. Потым макеты-рэканструкцыі перадаюцца бязвыплатна краязнаўчым музеям нашай краіны.
– Пра ляхавіцкую Грушаўку я даведалася з інтэрнэта. Па-першае, зачапіла яна мяне сваёй архітэктурнай прыгажосцю, а па-другое, гістарычная вартасць гэтага палацава-паркавага ансамбля проста неверагодная. Досыць прыгадаць Тадэвуша Рэйтана і яго жаданне зберагчы Рэч Паспалітую ад падзелу. А што казаць пра капліцу, між іншым, яна ў спісе самых вядомых помнікаў у стылі неаготыкі ў Беларусі, – расказвае аўтар макета, дарэчы, цяпер ужо студэнтка філалагічнага факультэта БДУ.
Вясной мінулага года разам з бацькам і кіраўніком праекта яна прыехала на Ляхавіччыну, каб пазнаёміцца з Грушаўкай асабіста. Здзівіла, уразіла і, зноў жа, натхніла. Марыя прызнаецца, як убачылася з ёй, проста марыла прыступіць хутчэй да работы і паказаць сваю Грушаўку.
Зрабілі замеры, каб макет быў прапарцыянальны рэальным збудаванням, і безліч фотаздымкаў, каб у макеце ўвасобіць усе дэталі. Канешне, вывучылі вялікі пласт літаратуры –
апісанні сядзібнага дома з розных крыніц, успамінаў людзей, гістарычных звестак.
Пасля – роздум, праца, бяссонныя ночы. І з каляровага кардону, паперы, высушаных кветак, нават губкі атрымліваецца цуд . Глядзіш і не верыш вачам – наша Грушаўка!
Пра будучы лёс гэтага палацава-паркавага ансамбля, пра тое, што яго чакае частковае аднаўленне, расказала гімназістам намеснік старшыні райвыканкама Святлана Юрлевіч. Яна ўручыла падзячныя пісьмы райвыканкама за творчы падыход у працы і, канешне, за выхаванне такіх таленавітых дзяцей дырэктару гімназіі і кіраўніку дабрачыннага праекта «Нам засталася спадчына», падарункі аўтару макета на памяць пра ляхавіцкую зямлю.
Госці з Нідэрландаў, якія сталі сведкамі гэтай падзеі, былі ў захапленні.
– Акрамя намаганняў аўтара і педагога, у гэтым макеце закладзена жаданне захаваць, зафіксаваць гісторыю і, што самае важнае, паказаць і данесці ідэю іншым. Гэта прыклад таго, як трэба шчыра і бескарысліва рабіць дабро.

Маргарыта КУХТА.
Фота аўтара. Больш фота тут

Грушаўка "-1".

За гэты год мы толькі раз выязжалі ў Грушаўку. Не ладзілі і штогадовы фэст. На тое былі свае прычыны - прыйшлося далучыцца да абароны Вайсковых могілак у Менску. 

Чарговы раз удалося наведаць Грушаўку толькі 24 кастрычніка.  За гэтыя поўгады нехта падправіў інфармацыйны шчыт (гл.раней), які пацярпеў ад рук невядомых. 

Нехта адарваў шыльду "ГРУШАЎКА", на ў'ездзе ў вёску. А таксама, знік без сляда будынак "сенасховішча", які быў за стайней, з боку поля. І які, да самага апошняга часу выкарыстоўваўся  мясцовым калгасам.  І які не даваў магчымасці ўбачыць стайню з адваротнага боку ў "поўным фармаце".

Іншымі словамі, навіны не з найлепшых.  Але, нашмат горш іншае. Аб чым будзе іншы пост...

"Сенасховішча"  (Красавік , 2017 )

(Кастрычнік, 2018)

Інфармацыйны стэнд "стаў на ногі"!

Пад час суботніка, які мы штогод ладзім у Грушаўцы напрыканцы красавіка, было заўважана, што інфармацыйны стэнд, які быў пастаўлены намі пад час суботніка 2014 года, пацярпеў ад невядомых аматараў даўніны. Нехта так моцна абаперся на яго , чытаючы "гістарычны экскурс" у сядзібнае жыццё, што надламіў  жалезныя стойкі апоры. 

Стэнд мы крыху направілі, але, ён патрабаваў сур'ёзнай дапамогі, якую улетку мы аказаць не змаглі. 

А ўвосень, невядомыя  Дабрадзеі з мясцовых, узяліся і выправілі "зацяжную хваробу" пры дапамозе зваркі. 

Выказваем ім шчырую падзяку!

"Він був не поляк", "Білорус". Темна синя вода, 2016)

Крыху кніжных цікавостак. Гэтым разам з Украіны.  Нечакана, а можа і наадварот, імя Рэйтана сустрэлася ў кнізе украінскага пісьменніка Радія Радутнага.

Темна синя вода. Ручай

Радій Радутний

Litres, Jun 1, 2018 - Fiction

0 Reviews

Радій Радутний (нар. 1969 р.) – відомий український письменник, автор фантастичних творів та бойовиків, після деякої творчої паузи виступив з монументальним циклом.В історико-фантастичному циклі «Темна синя вода» планується не менше трьох книг. Перший роман – «Темна синя вода. Джерело» – вийшов у видавництві «Фоліо» в 2016 році й одразу зажив широкої популярності серед читачів.«Темна синя вода. Ручай» – це другий роман із серії подорожей в минуле України, де всі подробиці тогочасного життя виписані автором зі знанням тих реалій, чого б вони не стосувалися – побуту, масштабних вікопомних подій у нашій історії чи відомих постатей.Химерна доля зібрала кількох героїв у Києві ХVIII століття, де ще зовсім немає таких знайомих нам орієнтирів, де все – інакше. Троє чоловіків й одна молода жінка. Кожен несе в собі якусь моторошну таємницю. Один – наш сучасник, що побував у бувальцях, знає війну не з переказів. Інші, схоже, із майбутнього, десь так через пару століть. Вони вимушені гуртуватися, бо на кожному кроці на них чекає смертельна небезпека, вона – скрізь...

More »

Шляхам Тадэвуша Рэйтана! 3 лістапада

Шаноўныя Сябры!

      Штогод, наша Арт-суполка  ладзіць невялічкую вандроўку па мясцінах нашага нацыянальнага героя - беларуса-ліцьвіна Тадэвуша Рэйтана (1740-1780), які ў 1773 годзе мужна выступіў супраць Першага падзела Рэчы паспалітай Абедзвух Нацый.      

Выбар часу правядзення вандроўкі абумоўлены тым, што згодна з нашымі вылічэннямі, менавіта на канец кастрычніка, або на самыя першыя дні лістапада прыпадае дзень нараджэння Тадэвуша.  Дарэчы, на гэты час прыпадае і дзень св.Тадэвуша -Юды, у гонар якога, па ўсей верагоднасці, атрымаў імя і наш Герой! 

     Маршрут пралягае па родных Тадэвушу Рэйтану мясцінах. І пачынаецца ад Менску, дзе ў 1739 годзе ўзялі шлюб  ягоныя бацькі - Дамінік Рэйтан і Тарэза Валадковіч.     Так як Наваградскае ваяводства ВКЛ, і часткова Менскае, гэта  родная зямля і Ігнату Дамейку і Адаму Міцкевічу, то пад час вандроўкі можна будзе пачуць і некаторыя цікавыя факты, звязаныя з іх продкамі.

Вядучы: Зміцер Юркевіч

Кіроўца аўтобуса : Віктар Бразоўскі      

Ад'езд з Дружнай (Менск)

Пажадана мець пры сабе ежу і пітво. Ужыванне алкаголя не вітаецца.

Час : 8:30 - 22 00 (вандроўка зойме каля 12 гадзінаў, як паказвае досьвед)  Кошт: 25 р.         Тэл.для даведак +375 33 375 72 50        lefthunder@gmail.com       www.facebook.com/zmicer.yurkevich

Тадэвуш Рэйтан ў падручніку па "Гісторыя Беларусі" (7 клас, 2017)

Як памятаюць сталыя чытачы нашага блогу, прысвечанага памяці Нацыянальнага Героя Беларусі -Тадэвуша Рэйтана, два гады таму мы зразмяшчалі матэрыял пра падручнік па беларускай гісторыі за 8 клас. 

З якога вынікала, што імёны беларускіх паслоў Рэйтана, Корсака, Багушэвіча-Мінькоўскага яшчэ ў 2010 годзе атрымалі сталую прапіску ў школах Беларусі. 

https://reyten.blogspot.com/2016/11/8-2010.html

У мінулым годзе быў падрыхтаваны новы падручнік, цяпер ўжо за 7 клас, які патрапіў у школы у 2018 годзе.   Вось як асвятляюцца падзеі 1773 года яго складальнікамі.